Chcesz poczuć się jak w sali balowej Wiednia? Marzysz o tym, żeby Twoje palce same płynęły po klawiszach, a dźwięki kołysały Cię w rytmie raz–dwa–trzy?
- Nauczysz się, jak działa rytm 3/4 i jak go poczuć w ciele,
- Dowiesz się, jak ustawić lewą rękę, żeby brzmiała „tanecznie”,
- Zobaczysz, jak prawa ręka może opowiadać melodię, a lewa trzymać puls,
- Poznasz tajniki rubato i pedałowania – dzięki którym Twój walc ożyje.
W tym artykule pokażę Ci, jak zacząć przygodę z walcem klasycznym w praktyczny sposób:
Nieważne, czy dopiero zaczynasz grać, czy już trochę grasz – po przeczytaniu tego artykułu będziesz w stanie zagrać prosty walc, który brzmi muzykalnie i przyjemnie.
To może być początek Twojej własnej tradycji „wieczorków walcowych” – chwili wytchnienia i elegancji tylko dla Ciebie.
Zakochaj się w walcu – ten styl to cudowne lekarstwo na jesienną handrę
Walc to jeden z najbardziej rozpoznawalnych tańców – i jeden z najpiękniejszych do grania na pianinie. Ten kołyszący rytm 3/4 przenosi nas do sal balowych Wiednia i muzyki Straussa, ale także do romantycznych kompozycji Chopina.
Dobra wiadomość? Pierwszy walc możesz zagrać nawet jako początkujący, jeśli wiesz, od czego zacząć.
poznaj rytm walca 3/4?
Walca każdy potrafi intuicyjnie rozpoznać. Tańczymy go na każdym weselu. Jednak jaki właściwie jest jego rytm?
Rytm walca to 3/4. To oznacza że w każdym takcie liczymy co do zasady do trzech. Najpierw poczujmy, jak brzmi walc.
- Policz na głos: raz – dwa – trzy, raz – dwa – trzy.
- Na „raz” akcentuj mocniej, na „dwa” i „trzy” lżej.
- Spróbuj klasnąć w dłonie na raz, a potem lekko stukać w stół na dwa i trzy – poczujesz kołysanie.
Lewa ręka – serce walca
Czas na praktykę. Usiądź za instrumentem i spróbujmy zagrać akompaniament walca w lewej ręce. Wykorzystamy do tego dwa akordy: Am oraz Dm7:
Najprostszy schemat akompaniamentu walca to:
- Bas na raz (dolna nuta akordu, np. A)
- Akord na dwa i trzy (np. A-C na wyższej oktawie)
Prawa ręka w walcu – prosta melodia
Dodajmy prostą melodię, którą możemy zagrać w towarzystwie kilku akordów akompaniamentu. Jeśli masz problem z synchronizacją lub sprawnym zagraniem, warto podzielić to na etapy:
- Zagraj lewą ręką same akordy licząc na głos 1-2-3. Na każde raz uderz troszkę mocniej.
- Zagraj prawą ręką melodię również rozliczając takt: 1-2-3. Gdy będziemy łączyć obie ręce, bardzo nam to pomoże
- W ostatnim kroku połącz obie dłonie licząc głośno: 1-2-3.
Gdzie znajdziesz przepiękne walce na kilku poziomach?
Dopiero się rozkręcamy z tematem ale jeśli już terz nabrałeś ochoty na fantastycznego walca, przygotowałem dla ciebie serię kursoksiążek: „Piękne walce w stylu stride F – dur”
Kursoksiążka „Piękne walce w stylu stride F-dur” to aż 5 pięknych utworów, każdy opracowany w 4 wersjach aranżacji:
- Prosta melodia z akompaniamentem – idealna, jeśli dopiero zaczynasz.
- Delikatnie wzbogacona wersja – gdy czujesz, że chcesz dodać odrobinę koloru.
- Kreatywna aranżacja – piękne przejścia, septymy i więcej ekspresji.
- Najbogatsza wersja – gdy masz ochotę w pełni zanurzyć się w muzyce i zabrzmieć jak pianista jazzowy. Znajdziesz tma mnóstwo pieknych smaczków.
Każdy utwór ma swoje nagranie wideo dostępne przez kody QR, na końcu książki. Znajdziesz tam również dwa podkłady perkusyjne, które pomogą Ci utrzymać rytm i poczuć prawdziwe „flow”.
Dzięki temu możesz grać w swoim tempie i rozwijać się krok po kroku, bez presji i bez poczucia, że „jeszcze nie jesteś gotowy”.
Pobawmy się emocjami
Kiedy poczujesz się pewnie grając tę melodię obiema rękami, spróbujmy skupić się na emocjach które chcemy wywołać. Oto kilka pomysłów:
- Zagraj na zmianę pierwszy takt troszkę głośniej, drugi troszkę ciszej, trzeci troszkę głośniej itd.
- Zagraj pierwszy takt stopniowo go zgłaśniając a drugi takt stopniowo ściszając. Nie spiesz się.
- Zagraj obie wersje ale tym razem nie prze jeden a przez dwa takty (dwa pierwsze takty głośno, dwa kolejne cicho itd.)
Pozwól muzyce oddychać – wprowadź rubato
W muzyce klasycznej mamy coś, co nazywa się rubato (z wł. „kradzione”).
Oznacza to, że możesz:
- delikatnie przyspieszyć w miejscach, które budują napięcie,
- lekko zwolnić w miejscach, które są liryczne, pełne emocji – np. na końcu frazy.
Celem jest podkreślenie melodii i nadanie muzyce wyrazu.
Dlatego np. w walcach Chopina pianista prawie zawsze pozwala sobie na takie subtelne „falowanie tempa”.
Ważne jest to że rubato ani nie przyspiesza ani nie zwalnia ogólnego tempa. Jeśli więc w jednym miejscu przyspiesza w drugim musi zwolnić aby całościowo tempo pozostało utrzymane.
Rubato w praktyce – jak to działa
Rubato nie zmienia ogólnego tempa utworu. Możesz ukraść trochę czasu jednej nucie (zwolnić),
ale potem musisz oddać ten czas przyspieszając w innym miejscu, żeby cała fraza pozostała w tym samym metrum i tempie.
Zatrzymaj się na chwilę by pokontemplować – wprowadź fermatę
Fermata działa troszkę inaczej niż rubato. Fermata ‘zatrzymuje czas’ czyli pozwala nam przedłużyć daną nutkę po czym wracamy do normalnego naszego tempa.
Rubato vs. Fermata
- Rubato: tempo w skali frazy pozostaje niezmienne – na końcu frazy jesteś z powrotem „w czasie”.
- Fermata: zatrzymujesz czas – dźwięk trwa tyle, ile chcesz, a potem wracasz do normalnego tempa bez nadrabiania brakującego czasu.
Pedalizacja – ważny element na który mało kto zwraca uwagę.
Zastosowanie pedała nadaje życia naszej muzyce. Tu ważne jest jednak aby stosować pedał umiejętnie i odpowiednio do nastroju i tempa utworu.
Jak ogarnąć pedalizację po mistrzowsku
Jeśli chciałbyś super sprawnie posługiwać się pedałem w muzyce rozrywkowej, przerób koniecznie mój kurs „Pracuj z pedałem jak Mistrz” w którym poznasz techniki zastosowania pedała w zależności od tempa i charakteru utworu. Omawiam w nim różne formy pedalizacji jak również (a może co ważniejsze) co się dzieje jeśli robimy to nieumiejętnie.
Wracając do walca:
- Naciskasz pedał na „raz” (w momencie uderzenia basu).
- Zmieniasz pedał dokładnie przy następnym „raz” w kolejnym takcie.
Dzięki temu bas jest wyraźny, a akordy płynnie się łączą.
UWAGA: Na fortepianie akustycznym pedał ma duży zakres – więc musisz znaleźć odpowiednią głębokość (nie zawsze do samego końca).
Na pianinie cyfrowym pedał zwykle jest w trybie ON/OFF czyli albo jest albo go nie ma. Opcje ‘po środku’ nie istnieją. Dlatego warto pograć na jednym i drugim instrumencie aby poczuć różnicę.
Walc pozwala odpocząć
Walc jest muzyką, która pozwala oddychać – a jednocześnie taką, której Ty możesz nadać oddech.
Z każdym taktem wprowadzasz w nią swoje emocje, swój rytm i swoją historię.
Dlatego właśnie Wy dwoje – Ty i Twój walc – potrzebujecie siebie nawzajem.
Grając walca, stajesz się jego sercem: to Ty decydujesz, czy będzie spokojny jak cichy wieczór, czy namiętny jak wielki bal w Wiedniu.
Możesz zatrzymać czas, przyspieszyć go, a nawet sprawić, że publiczność wstrzyma oddech razem z Tobą.
I w tym właśnie kryje się magia wieczorków walcowych – są momentem, w którym muzyka przestaje być tylko nutami, a staje się Twoją osobistą opowieścią.
Sekcja FAQ
Najczęściej zadawane pytania o walca klasycznego
1. Czy muszę liczyć na głos „raz–dwa–trzy”, żeby zagrać walca?
Na początku warto – pomaga to poczuć kołysanie i nauczyć się równych akcentów. Z czasem rytm staje się naturalny i nie będziesz już musiał liczyć.2. Czy rubato jest obowiązkowe?
Nie – możesz grać walca w równym tempie, a i tak zabrzmi pięknie. Rubato dodaje emocji, ale nie jest wymogiem – szczególnie w pierwszych próbach.3. Czy na pianinie cyfrowym też warto używać pedału?
Tak! Nawet jeśli grasz w słuchawkach, pedał daje Ci naturalniejsze brzmienie i przygotowuje do gry na prawdziwym fortepianie.4. A jeśli pomylę się w rytmie i „zgubię” raz–dwa–trzy?
To się zdarza każdemu. Zatrzymaj się, złap oddech i zacznij od nowego taktu. Regularne granie z metronomem lub podkładem rytmicznym bardzo w tym pomaga.5. Czy walce muszą być poważne i „klasyczne”?
Absolutnie nie! Możesz bawić się dynamiką, eksperymentować z tempem i tworzyć własne aranżacje. To ma być Twoja muzyka i Twój czas przy pianinie.
